Nhân lực STEM - Chìa khóa để Việt Nam bứt phá trong kỷ nguyên số và công nghệ cao
Thứ Sáu, 30/05/2025 09:04 SA
Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long vừa ký Quyết định số 1002/QĐ-TTg ngày 24/5/2025 phê duyệt Đề án đào tạo nguồn nhân lực phục vụ phát triển công nghệ cao giai đoạn 2025 - 2035 và định hướng tới năm 2045.
Mục tiêu chiến lược đến năm 2045
Chiến lược phát triển nguồn nhân lực STEM hướng tới mục tiêu chung là chuẩn bị lực lượng lao động có trình độ chuyên môn và kỹ thuật cao, đặc biệt là đội ngũ nhân lực tài năng có khả năng tham gia sâu vào các công đoạn nghiên cứu và phát triển công nghệ chiến lược, công nghệ cao. Điều này nhằm tạo lợi thế cạnh tranh quốc gia, thu hút đầu tư từ các tập đoàn công nghệ lớn, đồng thời góp phần thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế và phát triển bền vững đất nước dựa trên nền tảng khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và chuyển đổi xanh.
Đến năm 2030, mục tiêu đặt ra là tăng nhanh quy mô đào tạo trình độ cao trong các ngành STEM, nhất là khoa học cơ bản, công nghệ số, trí tuệ nhân tạo và công nghệ sinh học. Tỷ lệ người theo học các ngành STEM cần đạt 35% ở mỗi trình độ đào tạo, trong đó có sự quan tâm đặc biệt đến tỷ lệ học các ngành công nghệ số và khoa học cơ bản, cũng như đảm bảo tỷ lệ nữ giới và người học trình độ cao (kỹ sư, thạc sĩ, tiến sĩ). Đồng thời, chú trọng nâng cao số lượng và chất lượng người tốt nghiệp các chương trình đào tạo chuyên sâu, tích hợp kiến thức về dữ liệu và trí tuệ nhân tạo trong toàn bộ chương trình đào tạo STEM. Một điểm nhấn khác là tạo đột phá trong phát hiện, đào tạo và sử dụng nhân tài, xây dựng các nhóm nghiên cứu mạnh phục vụ phát triển công nghệ chiến lược và công nghệ cao ưu tiên của quốc gia.
Giai đoạn 2030–2035, định hướng tiếp tục mở rộng quy mô đào tạo, nâng tỷ lệ người học các ngành STEM lên 40%, tăng tỷ lệ học ở các trình độ cao hơn và duy trì tỷ lệ nữ giới ở mức tối thiểu 25%. Việc phát triển các nhóm nghiên cứu mạnh và thu hút chuyên gia, tiến sĩ Việt Nam ở nước ngoài tiếp tục được đẩy mạnh, nhằm nâng cao vị thế và chất lượng công bố khoa học quốc tế trong lĩnh vực STEM.
Tầm nhìn đến năm 2045, Việt Nam đặt mục tiêu đạt trình độ tương đương với các quốc gia phát triển có thu nhập cao về tỷ lệ đào tạo sau đại học trong lĩnh vực STEM. Hạ tầng đào tạo và nghiên cứu được đầu tư đồng bộ, ngang tầm quốc tế; phạm vi chương trình tài năng được mở rộng, nhất là ở trình độ cao. Nhân lực STEM chất lượng cao sẽ trở thành lợi thế cạnh tranh chiến lược trong thu hút đầu tư vào các ngành công nghệ cao, công nghệ chiến lược. Hệ thống giáo dục đại học của Việt Nam sẽ được nâng tầm, nằm trong nhóm hàng đầu khu vực châu Á về đào tạo và nghiên cứu STEM, đặc biệt ở các ngành công nghệ số, trí tuệ nhân tạo và công nghệ sinh học.
6 nhiệm vụ, giải pháp đào tạo nguồn nhân lực STEM

Chiến lược phát triển nguồn nhân lực STEM không chỉ là lời đáp trước yêu cầu cấp thiết của kỷ nguyên số, mà còn là bước đi then chốt để Việt Nam định vị lại vai trò trong chuỗi giá trị toàn cầu. Với tầm nhìn dài hạn, mục tiêu cụ thể và các giải pháp đồng bộ, việc đầu tư phát triển nhân lực STEM chất lượng cao sẽ góp phần quan trọng vào quá trình hiện đại hóa đất nước, củng cố năng lực nội sinh, và tạo thế vững chắc cho tăng trưởng kinh tế xanh, bao trùm và bền vững.
Bùi Giang - Phòng ĐT&NDS